De dag voor kerst gaat de deurbel. Op de stoep staat een duo Jehova’s, man en vrouw. Ik grijp de kans met beide handen. Het gebeurt niet zo vaak dat ik spontaan over jou kan opscheppen. Denkt u wel eens na over het leven? vraagt de vrouw. Jawel, maar sinds een jaar toch vooral over de dood, zeg ik en duik de hoek om het voorste kamertje in dat als Centraal Boekhuis fungeert. Ik pak onze liefde en druk het de man in de hand die onmiddellijk in de achterflap verdwijnt. Ik heb de dood aangekeken en gezien dat het liefde is, richt ik me tot de vrouw. Haar linker mondhoek zakt een paar millimeter maar ze herpakt zich wonderbaarlijk snel. Het blijft toch een verkoopster van het woord. Ik rauwel aan een stuk door en steek een mourning monoloog af die ieders geduld beproeft. De verkondiger van de schepping komt er met geen speld Gods tussen. De man kruipt verder weg het boek in vanwege mijn emojikanon en bladert aandachtig verder. Tot mijn verbazing vindt de vrouw het prachtig. Misschien omdat ze nu niet zelf over hemel en aarde hoeft te getuigen. Ik pak ons Boek terug waarmee het gesprek stil valt. 

Nu 2019 wegtikt, denk ik voortdurend aan jouw sterfmoment. Ik tel onze laatste minuten af en zit mezelf op de kop omdat ik je misschien steviger of anders had moeten vasthouden in plaats van voor je te knielen en je hand te pakken maar blijf op het scherpst van de zelfkwelling wel praktisch. Je ligt op je linkerzij tegen de rand van het bed en jou rugdekking geven, lepeltje-lepeltje, is onnatuurlijk omdat we elkaar willen aankijken. Bovendien is je lijf helemaal op en mijn houdgreep zo beklemmend dat ik jouw ziel er misschien onbedoeld uitknijp. Ik zie je liggen in bed, kniel naast je neer en vind je dapper omdat je het hebt gedaan. Loslaten. Ik kan dat niet zo goed als jij, zeg ik zacht en leg mijn hoofd op jouw deken. En jij maakt vast veel meer plezier zonder mij dan ik zonder jou, drein ik verder tegen je aan alsof het allemaal niet eerlijk is. Je hebt losgelaten, fladdert vrij om me heen terwijl ik zo gierig als Ebenezer Scrooge de herinnering aan iedere christmas past vasthoud. Ik wil lichter naar 2020.

Er staat een kalenderjaar tussen ons in. Jij zou best haasje-over kunnen springen van november 2018 naar 2020 om op 1 januari 00.00 voor me te staan. Ik kan me niet voorstellen dat 2019 jouw favoriete jaar is gewoon omdat ik me zo verdrietig voel. Happy Roaring ’20s. Ik maak op de laptop een kaart over verbinding, je stem vinden en laten horen. Ik knutsel digitaal verder en zie opeens links in beeld Sanchez staan. D! roep ik uit en glimlach. Het universum heeft humor. Jouw achternaam is ook een lettertype. Jij proost met mij want Cheers staat op de kaart in Sanchez geschreven. Het is de laatste werkdag van het jaar. December 2017. Je stapt uit bed om te douchen. Ik doe net of ik nog slaap. Zodra het water loopt, sluip ik naar de keuken voor een verrassingsactie. Ik smeer broodjes voor jou en leg er mandarijntjes bij om mee te nemen naar je werk. Dat is ook liefde omdat ik je eerder laat gaan zodat jij filevrij de weg op kunt. Als jij de voordeur dichttrekt, prikt afscheid kort door mijn borst alsof mijn hart een speldenkussen is. Iedere dag weer steekt het tot de laatste keer dat jij de deur uitgaat. 

Volgens de Chinese geneeskunst werken de longen maximaal tussen drie en vijf uur in de ochtend. Het klopt want mijn longen draaien overuren om het verdriet uit te knijpen dat ze als spongebob hebben opgezogen. Het lukt me niet om door de orgaanklok heen te slapen. In de keuken kijk ik door de nacht de tuin in nadat ik Oortje, de zwerfkat, eten heb gegeven. Ik hoop in het donker een mooi lichtwezen, orb of ander kosmisch wonder te zien zodat ik jou daarin kan herkennen. Ik gluur maar zie niets anders dan de contouren van onze dode laurier en enkele andere bomen die het blad hebben laten vallen. Het zijn Mondriaans bomen die essentie verbeelden. Het huizenblok achter is opgeleverd. Ik kijk uit over een parkeerterrein dat desolaat, kaal en ongezellig oogt vooral als het regent. In de verte staat onze lantaarnpaal die vereenzaamt omdat jouw elektrische ros er niet meer stalt om op te laden. De lantaarn torent boven alles uit met zo’n kromme houding omdat hij gebukt gaat onder het gemis van jouw auto.

Het is de waterigste decembermaand ooit. Ik huil om alles. Pril oudergeluk, bejaarden die elkaars hand pakken en zelfs als ik bij de AH bloemen met een 35% korting sticker zie, word ik triest omdat ze misschien nooit in een mooie vaas zullen staan. Ik kan niet meer small talken en mijd iedereen in vriendenkring en familie die om en over jou, ons en mijn gevoel heen walst. Een kennis die appt over een nieuwe baan, fling of woning zonder één woord over jou, een familielid dat zegt, ik vind het voor jou heel erg maar wat ken ik D nu eigenlijk, of een reisvriendin die hardleers zonnetjes stuurt omdat ik zo’n stralend middelpunt ben terwijl ik al weken, nee, maanden app dat ik nog elke dag dieper rouw. Ik kan de goed-bedoeld-je-slaat-mis-acties en suszinnetjes (je moet het een plek geven!) niet meer aan. Op tv loer ik naar een spelavond met hapjes en kerstcadeaus die met glitternagels worden uitgepakt. Ik ben sinds een jaar uit de feestfolder geschrapt. Door alle waterlanders verandert de knuffel die tussen mij en de ander instaat razendsnel van koddige Mogwai in een verschrikkelijke Gremlin. Ik kijk op van mijn schrijftafel de tuin in en zie Roodborstje. Ze knikt. Ik sta op, ga door de knieën en buig terug. Het is tijd dat ik ga reizen. Dan kan ik me losmaken en opnieuw verbinden. 

Na de laatste buikmassage van 2019 zit ik voor Netflix en ontdek het zevende seizoen van Once Upon a Time waarin klassieke sprookjesfiguren in verschillende realms hun avonturen beleven. Ik zit samen met de Koele Kikker te snotteren als Belle dood gaat en van Beest afscheid neemt. Je moet blijven vertrouwen, zegt Belle, dat onze liefde zo sterk is dat het na de dood voortbestaat. Dan zul je de weg naar mij altijd terugvinden, belooft ze. Regelmatig overstemt het schrapende gevoel van verlies, mijn liefde. Ik heb nog een hele weg te gaan, fantaseer over een nieuw ‘Er was eens…’ en bedenk dat ik over jou ook best wat anders kan verzinnen. Ik zeg gewoon dat je er tijdelijk niet bent en houd het eerst voor mezelf zodat ik het – net als elke creatie die begint met een binnenvallend idee, beeld, woord of geluid – naar beneden kan trekken door de keel via het hart naar de navel om het tot slot vanuit buik, bekken en benen diep de grond in te stampen. Jij bent op reis, onderweg en (nog) niet thuis. Ik kijk naar de foto die schuin links van mijn Netflix-zetel staat. Je lacht er zo leuk op naar mij. 

Met een new story you kan ik heel aardig uit de voeten. Ik zeg, wacht, D appt als ik bij Metropole zit met Barna. Of ik roep op een feestje dat je vanochtend hebt gebeld omdat je langer wegblijft en met mij een stoer verhaal wilt delen. Ik zou zo graag in één adem je naam willen horen naast de mijne in een toekomstsprookje, Sintekerstgedicht of excursie door het heden. Ja, misschien vertel ik gewoon dat je onderweg bent. Het geeft lucht dat ik te allen tijde geschiedenis kan herschrijven. In 2019 ben jij nog altijd op bewustzijnsexpeditie, spirit speurtocht of andere, epische queeste. De dood klinkt helmaal niet als happy end en is te definitief. Het oneindige heeft geen eindstation. Jij gniffelt. Als mentale magiër vraag ik me af hoe maakbaar het leven werkelijk is en daarmee de dood. Ik heb het idee dat ik je vanzelfsprekend tegenkom volgend jaar als ik reis omdat ik je zo vaak ontmoet, elke dag, op straat, bij het kruidvat en in de glimlach van de ander. 

Morgen vlieg ik naar Minna in Stockholm waar 2019 begint en eindigt. Ik pak mijn reisaltaar in: ons laatste selfie waarop jij steeds warmer naar me straalt, Monty’s muisje en het engeltje van Joyce dat altijd voor jouw hart staat. Ik heb een doos vooruitgestuurd met mijn boek, een zak drop van Jamin en warme, technische kleding. Donderdag neem ik de nachttrein naar Abisko, Zweeds Lapland, om in de sneeuw te spelen. Het liefst reis ik licht met alleen handbagage omdat mijn rug al genoeg draagt vanwege de zwaarte van jouw verlies. Netflix deelt een inzicht. Loslaten betekent niet dat je opgeeft. Het betekent dat je er vrede mee hebt wanneer je bepaalde dingen niet weet, er geen grip op hebt en daarmee helemaal ok bent. Overgave. Ik denk aan Bianca Aarts van de Bibliotheek in Arnhem. Ze bericht dat RRRauw! in de normale uitleen en Gelders Erfgoed Collectie wordt opgenomen. Als ik naar huis loop via Boulevard Heuvelink sta ik bij de Chinese supermarkt stil. Misschien komt het door het woord erfgoed (tegenwoordig heet ik ook ‘Erve van’). Voor het eerst dringt door dat onze liefde wordt bewaard ook voorbij mijn leven. Ik snel naar huis, val op de knieën naast jouw bed en huil uit dankbaarheid. Ik hoef je niet krampachtig vast te houden uit angst dat ik jou kwijtraak of vergeet. Dit is wat Belle belooft. Dat liefde altijd de weg naar huis terugvindt. En er valt ineens iets van me af. 

R O U W   voelt als zuur dat door lagen bijt. Het verdriet slijt met de tijd dieper in. In de verte dreunt de paukenist door met dof getrom waarop ik mezelf voortsleep december door. Ik houd zoveel van jou en geef een zoen op je kussen. Op dat moment dooft de kaars die op je nachtkastje staat naast de mandarijntjes-uit-blik. En ik zie mezelf gelukkig op Rumoro, onderweg en op reis wanneer ik samen met jou achterover val in het moment. 

RRRauw! is het hilarisch ontroerende jaar van een kleurrijke rouwdouwer die je met de speed of love vanuit de veilige knuffelvortex van haar grot meesleept door een volle bak echte rouw en de liefde die met kwetsbare humor overeind blijft als twee geliefden in drie maanden tijd versneld samen oud worden.

bestel jouw versie van RRRauw! in paperback, e-boek en luisterboek via www.rrrauw.nl

p.s. als het meezit met internet lees ik vrijdag 3 januari of zaterdag 4 januari voor vanuit Lapland.
p.p.s. RRRauw! is nu in de Bieb Arnhem Kronenburg en De Rozet te leen. Groningen bij Het Forum. 
p.p.p.s. zondag 12 januari ben ik om 13.30 in Groningen bij Het Forum voor een bakkie troost.